W dzisiejszym wpisie zajmiemy się omówieniem czasu Present Perfect Simple. Zapraszam do lektury, a w razie ewentualnych niejasności – do zadawania pytań. Jesteśmy tu bowiem, aby nauczyć się czegoś nowego!
Konstrukcja czasu
ZDANIA TWIERDZĄCE:
Subject + have/has + third verb form
Podmiot + operator have/has + trzecia forma czasownika
I have worked.
She has just gone out.
UWAGA:
Operatora has używamy WYŁĄCZNIE w trzeciej osobie liczby pojedynczej (3rd person singular), czyli he, she, it. W każdym innym przypadku obowiązującym operatorem jest have.
INFORMACJA:
Pomiędzy operatorami have/has a czasownikiem w trzeciej formie możliwe jest umieszczenie przysłówków takich jak just, ever, always, itp. W takiej sytuacji mówimy o konstrukcji typu „split verb”, czyli o czasowniku oddzielonym od operatora dodatkowym elementem zdania.
ZDANIA PRZECZĄCE:
Subject + have/has + not + third verb form
Podmiot + operator have/has + słówko not + trzecia forma czasownika
I have not had it yet.
She has not washed her hair.
UWAGA:
Konstruując przeczenia w czasie Present Perfect Simple możliwe jest tworzenie form skróconych operatora poprzez połączenie ze sobą słówek have/has + not. Dla trzeciej osoby liczby pojedynczej (he, she, it) będzie to więc has + not = hasn’t, natomiast dla wszystkich pozostałych osób (w liczbie pojedynczej i mnogiej) -> have + not = haven’t.
ZDANIA PYTAJĄCE:
Have/has + subject + third verb form
Operator have/has + podmiot + trzecia forma czasownika
Have you met Ted?
Has she ever driven a car?
UWAGA:
Konstrukcji Present Perfect Simple NIE obowiązuje zasada, którą poznaliśmy podczas tworzenia pytań w czasie teraźniejszym prostym, gdzie operator wymuszał zastosowanie formie podstawowej czasownika. W czasie Perfect konieczne jest użycie czasownika w trzeciej formie zarówno w twierdzeniach, przeczeniach, jak i pytaniach.
Użycie czasu
Wyróżniamy co najmniej kilka podstawowych zastosowań konstrukcji Present Perfect Simple:
Present Perfect Simple stosowany jest przede wszystkim do określania sytuacji, które rozpoczęły się w przeszłości i zakończyły w chwili mówienia lub też kontynuowane są nadal. W zdaniu przykładowym osoba mówiąca wskazuje, że była członkiem danej organizacji i prawdopodobnie będzie pracowała tam nadal.
I have been a member of MENSA for over five years.
Jestem członkiem MENSY od ponad pięciu lat.
Konstrukcja ta używana jest również celem wskazania, że seria zdarzeń rozpoczęła się w bliżej nieokreślonej przeszłości i trwa do chwili obecnej. W poniższej wypowiedzi nie wykluczamy, że podmiot osiągnie jeszcze wyższe szczeble kariery naukowej.
She has done a BA, an MA, and a PhD so far.
Do tej pory zdobyła ona tytuły licencjata, magistra oraz doktora.
Present Perfect Simple zastosujemy też, gdy chcemy podkreślić, iż nie jest istotny czas trwania czynności a jej rezultat.
Adam has had a bad car crash.
Adam miał bardzo poważny wypadek samochodowy
Czas teraźniejszy dokonany używany jest też, gdy mówimy o czynnościach, które zakończyły się dosłownie przed chwilą. Sytuacje takie wymagają użycia słówka just po operatorze have lub has.
I have just received my exam results.
Przed momentem otrzymałem wyniki egzaminu.
Nic nie stoi również na przeszkodzie, aby w Present Perfect Simple opisywać czynności mające miejsce w bliżej nieokreślonej przeszłości. Konstrukcji tej użyć możemy WYŁĄCZNIE, gdy w zdaniu nie znajduje się jakikolwiek określnik bezpośrednio wskazujący moment wykonania czynności. Jeżeli w wypowiedzi pojawią się takie wyrażenia jak: twenty minutes ago, yesterday, two weeks ago – musimy użyć czasu Past Simple!
I have seen the movie twenty times.
Widziałem ten film ze dwadzieścia razy.
Jeżeli sytuacja, która miała się wydarzyć nie miała jeszcze miejsca, najlepszym wyborem gramatycznym będzie zastosowanie struktury Present Perfect Simple. W domyśle nadal mamy nadzieję, iż oczekiwane zdarzenie nastąpi.
Bill has still not arrived yet.
Bill w dalszym ciągu nie przyjechał.
Również podczas zadawania pytań, w których czas nie jest istotny lub nie jest znany zalecane jest wykorzystanie czasu dokonanego prostego.
Have you had dinner yet?
Czy jadłeś już obiad?
Present Perfect Simple stosowany jest również podczas informowania rozmówcy o czynnościach, których jeszcze nie dokonaliśmy. Wskazujemy wtedy, że bardzo tego pragniemy korzystając z takich konstrukcji gramatycznych jak I have never (jeszcze nigdy) lub I have always wanted to… (Zawsze chciałem…).
I have never been to France.
Jeszcze nigdy nie byłem we Francji.
Omawiany dziś czas posłużyć może do określania zmian, jakie zaszły od nieokreślonego dokładnie okresu w przeszłości do chwili obecnej. W takim przypadku użyteczne są zwroty for (przez) oraz since (od).
You have grown since the last time I saw you.
Bardzo wyrosłeś od czasu, kiedy widziałem Cię po raz ostatni.
Strukturę czasu dokonanego prostego wykorzystujemy również w znaczeniu metaforycznym do określenia osiągnięć całej ludzkości lub też poszczególnych jednostek. Nacisk kładziemy wtedy na efekt takich czynności, a nie na ich umiejscowienie w czasie.
Our son has learned how to read.
Nasz syn nauczył się czytać.
Man has walked on the Moon.
Człowiekowi udało się postawić stopę na Księżycu.
Jeżeli opisujemy ilość powtórzeń określonej czynności od nieokreślonego momentu w przeszłości aż do chwili obecnej, zalecane jest użycie w tym celu czasu Present Perfect Simple.
The army has attacked the city five times.
Żołnierze zaatakowali miasto pięciokrotnie.
Zapamiętajmy – jeżeli mówimy o częstotliwości wykonywania danej czynności oraz jej wpływie na teraźniejszość, stosujemy czas Present Perfect Simple. Gdy natomiast istotniejsze jest dla nasz położenie nacisku na czas trwania danego zdarzenia, używamy konstrukcji Present Perfect Continuous.
I have written two essays this week.
W tym tygodniu napisałem dwa eseje.
W powyższej wypowiedzi istotny jest dla nas efekt, a więc ilość napisanych wypracowań. Zdanie, gdzie nacisk położono na ciągłość czynności brzmiałoby następująco.
I have been writing essays since breakfast.
Piszę eseje od śniadania.
Nie informujemy odbiorcy ILE esejów już napisaliśmy, a OD KIEDY je piszemy.
Ostatnim z typowych zastosowań czasu Present Perfect Simple jest jego wykorzystanie w time clauses odnoszących się do przyszłości. W takich stwierdzeniach niedopuszczalne jest bowiem używanie jakiejkolwiek formy czasu przyszłego.
Tell me when you have finished the report.
Poinformuj mnie, kiedy skończysz ten raport.
Określenia czasowe
We właściwej identyfikacji struktury Present Perfect Simple pomóc nam mogą również słówka czasowe. Najpowszechniej używane określniki, na które natknąć się możemy w czasie dokonanym prostym to:
Since,
Before,
Ever,
Recently,
For,
Already,
Just,
Up to now,
It is the first time,
Yet,
Still,
Until now,
So far.
UWAGA:
Szczególną ostrożność należy zachować podczas stosowania przysłówków lately, recently oraz yet. W większości przypadków powinny znaleźć się na końcu zdania. Pozostałe określenia czasowe umieszczamy pomiędzy operatorem have/has a czasownikiem w trzeciej formie.
INFORMACJA:
Tworząc przeczenia oraz pytania w czasie Present Perfect Simple zwróćmy również uwagę na znaczenie słówka yet. Różni się ono w zależności od wybranej formy wypowiedzi:
Yet w przeczeniach oznacza „jeszcze”
Yet w pytaniach oznacza „już”
Struktury Present Perfect Simple zwyczajowo nie używamy ze słówkami określającymi czas, w którym miała miejsce określona czynność:
At 5 P.M
Yesterday,
Two years ago,
Last summer,
When I was a child,
That day,
One day.
Tak oto pokrótce przedstawia się budowa oraz zastosowanie czasu teraźniejszego dokonanego.
